7. Sınıf Mercekler [Ders Planı] Işık Ünitesi

7. Sınıf Mercekler [Ders Planı] Işık Ünitesi

Sınıf : 7

Ünite : Işık

Konu: Mercekler

Süre : 40’+40’

Kazanımlar:

4. Merceklerle ilgili olarak öğrenciler;

4.1. Işığın ince ve kalın kenarlı merceklerde nasıl kırıldığını keşfeder (BSB-2, 11,

17).

4.2. Paralel ışık demetleri ile ince ve kalın kenarlı merceklerin odak noktalarını

bulur (BSB-1).

4.3. Merceklerin kullanım alanlarına örnekler verir (BSB-1; TD-2).

Kullanılan Eğitim Teknolojileri , Araç –Gereçler:

Yazı Tahtası : Öğretmen dersi anlatırken  notlar yazmak için tahtayı kullanır.

Ders kitabı

Çalışma Kitabı

Öğretme-Öğrenme Yöntem ve Teknikleri :Soru-Cevap, Anlatım, Sunuş yolu ile anlatım, Buldurma

(Birinci Ders)

Derse Başlama: (0’-10’)

Camın keşfi ve sonrasında merceklerin keşfi ve insanın hayatını nasıl etkilediği hakkında öğrencilere sorular sorularak derse başlanır.

Mercekler Hakkında Bilgi Verme (10’-30’)

Mercek yapımı ve mercek çeşitleri hakkında bilgiler veriler. İnce ve kalın kenarlı mercekler tanıtılır. Mercekte Işığın nasıl kırıldığı açıklanır.

Mercekler en az bir yüzü küresel olan saydam cisimlerdir. Cam veya plastik gibi

saydam maddelerden yapılır. Işığı kırarak görüntü oluşturur. Verdikleri bu görüntüler

cisimden büyük ya da küçük olabilir. Size verilen mercekleri elinizle dikkatlice

yokladığınızda bazılarının kenarlarının ortalarına göre ince, bazılarının ise kalın olduğunu

anlarsınız. Kenarları ortalarına göre ince olan mercekler ince kenarlı (yakınsak), kalın

olanlar ise kalın kenarlı (ıraksak) mercek olarak adlandırılır. Yanda birbirinden farklı ince kenarlı mercekler görülmektedir. Bu mercekleri pratik olarak yanındaki oklu çizimle temsil ederiz. Yakınsak merceğe gelen paralel ışık ışınları mercekten geçerken kırılarak bir noktada toplanır ve buradan tekrar yayılır. Kırılma, merceklerde iki kez gerçekleşir. İlki merceğe girişte, ikincisi ise mercekten çıkışta meydana gelir. Kırılan ışık ışınları bu iki kırılma sonucunda bir noktada toplanır. Önce kenarlı merceklerde kırılan ışınların toplandığı bu noktaya ince kenarlı merceğin odak noktası denir.

.

Göz Hastalıkları ve Mercekler (30’-60’)

Göz kusurları ve mercekler hakkında bilgiler öğrencilere sorulur ve cevaplar beklenir.

Göz kusurları olan miyop ve hipermetrobun meydana çıkış sebeplerinden biri, ince kenarlı

olan göz merceklerimizdeki yapısal bozukluklardır. Hiç projeksiyon cihazını açtığınızda onun

ekrana yansıttığı görüntünün bulanık olduğunu gözlediniz mi? Görüntüyü netleştirmek için ayar düğmesi ile merceği ileri geri hareket ettirirsiniz. Göz kusurlarının düzeltilmesinde yararlanılan gözlük veya kontak lensler de benzer görevi yerine getirir. Birer mercek olan gözlük ya da kontak lens kullanıyorsanız bunların sizin daha iyi görmenizi sağladığını bilirsiniz.nce kenarlı mercekler kullanılarak yapılan gözlük ve kontak lensler hipermetrop

göz kusurunu gidermede kullanılır. Kalın kenarlı mercekler kullanılarak yapılan gözlük ve

lensler ise miyop göz kusurunun düzeltilmesinde kullanılır. Eğer dürbünle bir ağacın tepesindeki kuşları izlediyseniz veya bir futbol maçında futbolculara baktıysanız dürbünlerdeki merceklerin uzaktaki nesneleri gerçekte olduklarından daha yakında ve daha büyük gösterdiğini de bilirsiniz.

Kırılma mı, Yansıma mı? (60’-80’)

Ders kitabında yer alan kırılma mı , yansıma mı? Adlı konu açıklanır ve öğrencilerin bu konu hakkında konuşmaları sağlanır.

Işık ışınlarını yansıtan yüzeyler onu geldiği ortama geri gönderir. Yansıma olayında ışık

ışınlarının etkileştiği yüzeyin cinsi ne olursa olsun her zaman gelme açısı yansıma açısına

eşit olur. Ancak kırılma olayında maddenin cinsi, kırılma açısını etkiler. Bir ortamdan

başka bir ortama dik olarak gönderilen ışık ışınları doğrultusunu değiştirmezken farklı

açılar altında gönderilen ışık için gelme açısı hiçbir zaman kırılma açısına eşit olmaz.

Düzlem ayna gibi düzgün yansımaya sebep olan yansıtıcıların verdiği görüntüler cisimle

aynı büyüklükte olur. Merceklerin kırılma olayı sonucunda verdi¤i görüntüler ise kimi zaman

cisimden büyük, kimi zaman cisimle aynı büyüklükte, kimi zaman da cisimden küçük olur.

ince kenarlı mercekler ışığı  kırarak bir noktada toplarken, istemediğimiz bazı olaylara da

sebep olabilir.

Mercekler ışığı kurarak doğrultusunu değiştirir. Kalın kenarlı mercekler kırdığı bu ışınları

bir noktadan geliyormuş gibi dağıtırken ince kenarlı mercekler bir noktada toplar. ince

kenarlı merceklerin bu özelliğinden yararlanarak güneş ışınlarını kâğıt üzerinde istedi¤imiz

bir noktaya toplayabiliriz. Toplanan yoğun ışık ışınları kâğıdın bu noktasının sıcaklığının

tutuşma sıcaklığına kadar yükselmesini sağlayarak onun yanmasına sebep olur. Aynı

etkiyi cam şişede de gözlemek mümkündür. Cam şişe yardımı ile bir noktada toplanan

ışık bir süre sonra kâğıdın yanmasına sebep olur.

Aynı şekilde çevreye gelişigüzel bırakılmış cam ve şişe kırıkları veya içerisinde su

bulunan pet şişeler çok sıcak ve kurak iklimlerde mercek etkisi yaparak yangınlara sebep

olabilir.

Gelecek Ders İçin Planlama:

Ünite Değerlendirme Sorularının yapılması istenir.